Na succes volgt nieuw drama
In het spoor van een - zoals nu blijkt - toch wat euforisch bericht van BP dat het een manier is gevonden om de lekkende oliebron in de Golf van Mexico af te tappen, volgt dramatisch nieuws. Wetenschappers hebben gevonden waar het verschil in olie (volgens BP lekt 800.000 liter per dag, maar het is tot 14 keer meer) zich bevindt: in bijzonder giftige oliewolken die niet naar de oppervlakte stijgen door de chemicalieën die BP gesproeid heeft.
Technici die voor de oliemaatschappij BP proberen de oliestroom in de Golf te beheersen, hebben naar eigen zeggen een manier gevonden om olie en gas via een pijp af te tappen. Zo kan volgens BP worden voorkomen dat de olie zich verder in zee ongecontroleerd verspreidt. Dat laatste is een beetje optimistisch: er blijkt ondertussen dat er maar een deel van de lekkende olie wordt afgetapt.
Gerelativeerd: werkte maar vier uur
Hoe groot dat deel is, kan (of wil BP niet kwijt). Maar, zeggen ze bij BP, het resultaat toont aan dat het technisch kan. Het verhaal van het succes is ook al fel gerelativeerd. Blijkbaar heeft het systeem maar vier uur gewerkt, en "toen stonden we op het punt er olie mee boven te krijgen" aldus een andere zegspersoon bij BP. Een probleem dus, toch? "Nee", volgens BP, "een probleem kan je dat niet noemen, wij zien het als een deel van het leerproces. En dat is nu eenmaal leren: herconfigureren, blijven proberen. Wat belangrijk is, is dat we aangetoond hebben dat het mogelijk is."
Moraalbooster nodig
BP heeft heel dringend een moraalbooster nodig. Niet alleen kwam de jongste dagen uit dat het lek tot 14 keer groter is dan de firma publiekelijk wou toegeven, bovendien bleek dat achter gesloten deuren de top van het bedrijf tegen Amerikaanse senatoren wel degelijk toegaf dat "het wel eens om 9,5 miljoen liter per dag zou kunnen gaan" die in de Golf lekt.
Daarnaast bleek dat BP vissers die vrijwillig hadden aangeboden te helpen om de olievlek te bestrijden, meteen een papier onder hun neus had geduwd waarin die vissers afzagen van schadeclaims tegen BP. En, bleek dat er niet 800.000 liter, maar 11 miljoen liter ruwe olie per dag in zee belandde. Dat is elke vier dagen wat de Exxon Valdez in 1989 in Alaska in zee deed belanden.
Oliewolken
The New York Times pakt dan weer met het verhaal uit dat wetenschappers een bijzonder verontrustende ontdekking hebben gedaan: in plaats van naar de oppervlakte te drijven, blijven er gigantische wolken van olie hangen in de diepte. Die zijn aan een vernietigende rondzwerving door de Golf begonnen. Er is er al zo'n onderwater-oliewolk gevonden die 15 kiliometer lang en 5 kilometer breed is en zeker 100 meter dik. En volgens marinebiologen zijn er al tientallen van die wolken ontstaan.
Waarom de olie niet naar de oppervlakte stijgt, was in eerste instantie een raadsel voor de wetenschappers. Ondertussen lijkt er een verklaring: de chemicaliën die BP vorige week beginnen spuiten is om de olie zogezegd te verdunnen, wat het opkuisen makkelijker zou maken, zou het omgekeerd effect hebben onderwater.
Het gebruik van die chemicaliën was van dag één omstreden: er was niet genoeg bekend over de effecten ervan. Maar het Amerikaanse milieudepartement gaf toch de toestemming.
Doekje voor het bloeden
BP geeft overigens toe dat het aftapgedoe maar een doekje voor het bloeden is. Het bedrijf wil de lekkende oliebron helemaal dichten. Het heeft daarvoor drie strategieën. Eén: een top kill, waarbij door modder in de pijp te "schieten" de olie zou moeten stoppen met vloeien. Na de modder komt er een laag cement over. Experts achten de slaagkans van piste één bijzonder klein op een diepte van 1.500 meter, maar BP zegt dat het "over een goeie week à tien dagen" gaat proberen. De modder komt van
de Q4000, een schip dat ongeveer acht miljoen liter modder aan boord heeft.
Twee: de junk shot. BP zegt dat het misschien voor de operatie met het modder gaat proberen met ondermeer golfballen de lekken te dichten. Theoretisch kan dat, maar bijna iedereen vermoedt dat het op zo'n diepte praktisch ondoenbaar is. Drie: het boren van een relief well, een nieuwe pijp, naar de lekkende pijp, maar die onder de lekken de olie aftapt. Een enorm precisiewerk, dat drie maanden duurt. Het is de enige relaistisch oplossing volgens zowat alle specialisten.
BP-baas Tony Hayward heeft ondertussen toegegeven dat zijn job op het spel staat. Wat de man er niet van weerhoudt de gekste vergelijkingen te maken. Zo vertelde hij een collega van The Guardian na een persconferentie dat die "maar moest ophouden met janken", want, "die olielek is relatief klein als je ziet hoeveel water er in de zee is" ("It's tiny compared with the very big ocean").
"Air France is toch ook niet gestopt met vliegen toen er eentje neerstortte"
Dezelfde Hayward vergeleek de olielek ondertussen op de Amerikaanse tv al met de rampzalige vlucht van Apollo 13 (1970) die volgens de CEO "toch ook niet het einde van de ruimterace betekende". Een variant daarop: "Air France is toch ook niet gestopt met vliegen nadat dat toestel uit Brazilië vorig jaar neerstortte". Merkwaardige analyse van de situatie van een man die tegen The Times verontwaardigd vertelde dat hij haatmail had gekregen sinds de ramp gebeurde, en dat hij "nieuws over de ramp op tv of in kranten mijdt".
23 miljard
De ramp heeft BP tot nu toe al zeker 450 miljoen euro gekost, maar analysten hebben uitgerekend dat het uiteindelijk wel eens 23 miljard kan worden. BP heeft er dus alle belang bij om de schuld in andermans schoenen te schuiven.
Systematisch vervalsen veiligheidsrapport
Dat wordt wel moeilijker met de dag. Een man die jarenlang werkte op booreilanden van BP in Alaska heeft in Amerikaanse media verklaard dat hij ten minste honderd keer gezien heeft hoe er gerommeld werd met tests met de blow-out preventer, die ook de lekkende bron had moeten afsluiten enkele uren voordat een explosie op het booreiland in de Golf van Mexico plaatsvond.
En een federale onderzoekscommissie heeft laten weten dat de blow-out preventer van de Deepwater Horizon kort voor de bewuste explosie op 20 april niet door een test is gekomen. Bovendien zat er een lek in het cruciale hydraulisch systeem en zou er methaangas en mogelijk andere gassen in de bron hebben kunnen lopen door een breuk.
"Maak u geen illusies: we zullen off-shore blijven boren"
En, terwijl er dus miljoenen liters per dag weglekken, en een oplossing volgens de meest voorzichtige schattingen drie maanden weg is, lijken BP en Hayward al begonnen met de volgende stap: het veiligstellen van het boren in zee. "Het is best erg, en we hebben misschien in het begin een paar foutjes gemaakt bij de aanpak van deze ramp, maar u mag niet vergeten dat in de diepe wateren van de Golf van Mexico een derde van de olie en gas in de VS wordt opgepompd", klonk het op de jongste persconferentie. "Maak u geen illusies: off-shore drilling zal niet verdwijnen." Of: stop nu allemaal maar met zeuren.
Vissers die wilden helpen gechanteerd
De arrogantie van de BP-topman is op z'n minst gezegd misplaatst, zeker nu ook aan het licht gekomen dat BP aan vissers die spontaan hun boten aanboden om te helpen met het tegenhouden van de olievlek een papier onder de neus heeft geschoven waarin stond dat ze alleen mochten helpen als ze tekenden om af te zien van compensaties en schadevergoedingen in de toekomst.(mvl)
